Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng ThS BS Nguyễn Đức Anh - khoa Sản Phụ, Bệnh viện Hà Đông, Hà Nội.

 

Viêm âm đạo là một tình trạng bệnh lý phụ khoa thường gặp. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm âm đạo như nấm, vi khuẩn hay ký sinh trùng. Đồng thời, viêm âm đạo cũng có thể gặp ở mọi lứa tuổi, từ trẻ em gái đến phụ nữ ở độ tuổi mãn kinh. Tuy nhiên nguy cơ cũng như đặc điểm của viêm âm đạo lại khác nhau theo từng độ tuổi.

 

Viêm âm đạo thường gặp ở độ tuổi nào?

Một nghiên cứu về tình trạng viêm âm đạo ở phụ nữ theo các lứa tuổi khác nhau ở Hy Lạp chỉ ra rằng nhóm phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ bị viêm âm đạo chiếm tỉ lệ cao nhất, tiếp theo là nhóm phụ nữ mãn kinh và các bé gái.

 

 

Nguy cơ viêm âm đạo ở trẻ em gái

Viêm âm đạo ở trẻ em có thể hình thành do nhiều nguyên nhân tác động, nhưng phần lớn đến từ thói quen vệ sinh kém, không đúng cách. Ngoài ra, đôi khi là do việc vệ sinh quần áo, đồ dùng của con nhỏ chung với bố mẹ khiến vi khuẩn có cơ hội lây nhiễm chéo. Việc đi bơi lội ở những nơi không đảm bảo vệ sinh cũng là một nguyên nhân hay gặp dẫn đến tình trạng này ở trẻ em.

 

 

Vệ sinh vùng kín ở bé gái đúng cách rất quan trọng

Ở trẻ em gái, do buồng trứng chưa hoạt động nhiều nên dẫn đến tình trạng thiếu các hormone sinh dục nữ (đặt biệt là estrogen). Việc này dẫn đến da xung quanh âm hộ của các bé mỏng. Ngoài ra, vùng kín của bé cũng chưa có lông mu và môi âm hộ còn mỏng. Da dày hơn, lông mu và môi âm hộ nhiều mỡ giúp bảo vệ vùng kín khỏi việc va chạm, cọ sát hoặc tiếp xúc với các chất kích ứng. Chất kích ứng gây ra tới 75% tổng số các trường hợp viêm âm hộ ở trẻ mới biết đi. Các chất kích ứng có thể bao gồm:

• Quần áo và đồ lót bó sát.
• Xà phòng mạnh và bồn tắm bong bóng.
• Kem dưỡng có mùi thơm.
• Bột giặt và nước xả vải.

 

Vệ sinh kém và nhiễm trùng do vi khuẩn cũng có thể kết hợp gây viêm âm hộ, âm đạo ở trẻ em. Trong tuổi dậy thì, estrogen làm đặc chất nhầy âm đạo của trẻ, làm giảm nguy cơ nhiễm trùng. Trước tuổi dậy thì, con bạn không có lớp bảo vệ này. Ngoài ra, không có nhiều khoảng trống giữa âm đạo và hậu môn của con bạn, điều này khiến vi khuẩn dễ dàng lây lan hơn.

 

Các bé gái có thể vẫn đang học cách vệ sinh cơ thể đúng cách. Nếu các em không lau cẩn thận, nước tiểu có thể đọng lại trong âm đạo và tạo cơ hội cho vi khuẩn phát triển. Nếu con bạn không lau từ trước ra sau, vi khuẩn trong phân cũng có thể truyền từ hậu môn sang âm đạo của chúng. Vi khuẩn cũng có thể lây lan khi không rửa tay, ngoáy mũi hoặc mút ngón tay cái, sau đó chạm vào bộ phận sinh dục.

 

Nguy cơ viêm âm đạo ở phụ nữ trong độ tuổi hoạt động tình dục

Đây là độ tuổi hay gặp tình trạng viêm âm đạo nhất. Ở nhóm này này, viêm âm đạo thường do nhiễm trùng. Các loại phổ biến nhất là:

• Viêm âm đạo do vi khuẩn (chlamydia, lậu …)
• Viêm âm đạo do nấm Candida
• Viêm âm đạo ký sinh trùng như trichomonas

 

 

Hiện nay hầu hết các nhóm thuốc đặt sử dụng trong điều trị viêm âm đạo đều có tác dụng phổ rộng trên tất cả các nhóm nguyên nhân trên. Có thể kể đến như thuốc đặt Fluomizin^®. Fluomizin^® chứa hoạt chất chính là dequalinium chloride có tác dụng trên tất cả các nhóm nguyên nhân gây viêm âm đạo. Thuốc có thể được sử dụng cho cả phụ nữ có thai và cho con bú. Với liệu trình điều trị ngắn chỉ trong 6 ngày (đặt âm đạo 1 viên/ ngày), bệnh viêm âm đạo của bạn sẽ hoàn toàn chấm dứt.

 

Thông thường ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, Lactobacillus sp là thành phần chủ yếu của hệ vi sinh vật bình thường của âm đạo. Các vi khuẩn có lợi này giữ cho pH âm đạo trong phạm vi bình thường (3,8 đến 4,2), do đó ngăn ngừa sự phát triển quá mức của vi khuẩn gây bệnh. Ngoài ra, nồng độ cao estrogen giúp duy trì độ dày âm đạo, đẩy mạnh phòng ngừa tại chỗ.

 

Chính vì vậy, hiện nay trên thị trường cũng có các nhóm thuốc đặt giúp bổ sung lợi khuẩn Lactobacillus sp và estrogen giúp tăng sức đề kháng cho âm đạo của bạn. Ngoài ra, việc bổ sung các chất này cũng rất hữu ích sau một giai đoạn điều trị viêm âm đạo để giúp môi trường âm đạo của bạn cân bằng như ban đầu. Sản phẩm hay được ưu dùng hiện nay là GYNOFLOR^® với thành phần là 100 triệu vi khuẩn sống Lactobacillus acidophilus và 0,03 mg Estriol. Một liệu trình điều trị ngắn ngày bao gồm 6 viên đặt GYNOFLOR^® sẽ giúp âm đạo của bạn trở nên cân bằng, khỏe mạnh hơn trước các tác nhân không có lợi từ bên ngoài.

 

Các yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển bệnh viêm âm đạo bao gồm:

• Thay đổi nội tiết tố, chẳng hạn như những thay đổi liên quan đến mang thai, thuốc tránh thai hoặc mãn kinh
• Hoạt động tình dục không an toàn hoặc nhiều bạn tình
• Thuốc, chẳng hạn như thuốc kháng sinh và steroid
• Sử dụng chất diệt tinh trùng để kiểm soát sinh sản
• Bệnh tiểu đường không kiểm soát
• Sử dụng các sản phẩm vệ sinh như tắm bong bóng, xịt âm đạo hoặc chất khử mùi âm đạo
• Thụt rửa, vệ sinh không đúng cách
• Mặc quần áo ẩm ướt hoặc bó sát

 

Nguy cơ viêm âm đạo ở phụ nữ mãn kinh, lớn tuổi

Có đến 40% phụ nữ sau mãn kinh có các triệu chứng của viêm teo âm đạo. Bởi vì tình trạng này là do thiếu hụt estrogen, nó có thể xảy ra ở phụ nữ tiền mãn kinh, những người dùng thuốc kháng sinh hoặc những người có bệnh lý hoặc phẫu thuật dẫn đến giảm mức độ estrogen. Nội mạc tử cung mỏng đi và nồng độ pH âm đạo tăng lên do thiếu hụt estrogen dẫn đến tình trạng âm đạo và đường tiết niệu bị nhiễm trùng và suy yếu cơ học. Các triệu chứng sớm nhất là giảm dịch nhờn âm đạo, sau đó là các triệu chứng khác ở âm đạo và tiết niệu có thể trầm trọng hơn do nhiễm trùng bội nhiễm. Khi các nguyên nhân khác của các triệu chứng đã được loại bỏ, việc điều trị thường phụ thuộc vào việc thay thế estrogen. Liệu pháp thay thế estrogen có thể được cung cấp toàn thân hoặc cục bộ, nhưng liều lượng và phương pháp phân phối phải được cá nhân hóa.

 

Với nhóm tuổi này, việc sử dụng các viên đặt âm đạo dạng bổ sung lợi khuẩn kết hợp liều cực thấp estriol (như Gynoflor^®) có tác dụng rất tốt. Ngoài ra, việc sử dụng dạng thuốc đặt tại chỗ giúp giảm nguy cơ của việc sử dụng kéo dài estrogen đường toàn thân. 

 

Nguồn tham khảo:

1. Cleveland Clinic: Vulvivaginitis toddler, link: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22488-vulvovaginitis-toddler
2. Mayo Clinic: Vaginitis Symptoms&Cauuses, link: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/vaginitis/symptoms-causes/syc-20354707
3. American Family Physical: Diagnosis and Treatment of Atrophic Vaginitis, link: https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2000/0515/p3090.html
4. Abdullah Al-Mamari et al., Determining the Prevalence of Bacterial Vaginosis & Vulvovaginal Candidiasis among Married and Unmarried Women & Evaluating the Association Socio-Demographic Risk Factors & Symptoms-Related Variables in Women Attending Gynecology Clinic in Hargeisa Group Hospital, Hargeisa CitySomaliland, Scientific Research, https://www.scirp.org/journal/paperinformation.aspx?paperid=101357