Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng BS Nguyễn Thị Hải Yến - khoa Sản Phụ Khoa, Bệnh viện Hùng Vương TPHCM.

Són tiểu là gì, có chữa được không?

Són tiểu là tình trạng rỉ nước tiểu ra bên ngoài trong y học được gọi là tiểu không kiểm soát. Són tiểu làm cho người bệnh cảm thấy tự ti, xấu hổ, vì cảm giác mất vệ sinh và mùi khó chịu trên cơ thể, có thể gặp tình trạng són tiểu ở người già, phụ nữ sau sinh nở, hay đang mắc bệnh tiết niệu. Ngoài ra còn có các nguyên nhân hay yếu tố nguy cơ khác như: béo phì, cao huyết áp, nhiễm trùng, tiểu đường, táo bón hay ho kéo dài, tổn thương vùng chậu, cột sống... Són tiểu thường xảy khi có bất cứ tác động lên bàng quang, rỉ nước tiểu khi cười, ho hoặc rặn, hắt hơi, chạy nhảy, mang vật nặng, giao hợp...

Những nguyên nhân dẫn đến bệnh són tiểu ở phụ nữ sau sinh liên quan trực tiếp đến việc sinh nở và mãn kinh. Những nguyên nhân chủ yếu là do sinh nở nhiều lần, sinh con to, nặng cân. Những người khi sinh bị rách cửa mình nhiều khi sinh hay có cắt mổ tử cung và mổ sa sinh dục từ trước. 

Phụ nữ mang thai ở những tháng cuối cũng có thể bị són tiểu. Nguyên nhân là do bụng bầu đôi khi sẽ tác động một áp lực lên đường dẫn tiểu và có thể làm một vài giọt nước tiểu chảy ra ngoài một cách không kiểm soát. Hiện tượng này có thể xảy ra nhiều  hơn vào những ngày sắp sinh. Đây là một hiện tượng thường gặp khi mang thai.

Điều trị bệnh són tiểu như thế nào?

Để điều trị són tiểu kịp thời và triệt để, bạn cần đến gặp bác sĩ để nhận được những lời tư vấn và chẩn đoán chính xác nhất cũng như đưa ra phác đồ điều trị đúng đắn tùy theo nguyên nhân dẫn đến tình trạng són tiểu. 

Một số cách điều trị thường được khuyến cáo:

Chế độ sinh hoạt

Uống đủ nước, không uống quá nhiều nước ngọt hay cà phê, bia rượu. chất kích thích, giảm cân, ăn uống lành mạnh. 

Điều trị bằng thuốc 

Bác sĩ kê toa thuốc với mục đích thư giãn cơ bàng quang, giúp ngăn ngừa cơn co thắt bàng quang. Đồng thời, chặn các tín hiệu thần kinh làm tăng tần suất tiểu tiện và tiểu gấp. bên cạnh đó liệu pháp thuốc đặt bổ sung nội tiết tại chỗ mục đích làm dày thành bàng quang và âm đạo, kết hợp với tập thể dục cho cơ ở vùng kín. Quan trọng hơn hết đó là tập việc nhịn tiểu và tập đi tiểu theo giờ. Bạn cũng có thể luyện tập những bài tập nâng cao sức khỏe các cơ sàn chậu hạn chế việc són tiểu. Nhóm bài tập này gọi là bài tập Kegel, giúp thắt chặt và thư giãn các cơ để kiểm soát hiệu quả dòng chảy của nước tiểu.

Hướng dẫn tập Kegel đơn giản

Xác định vùng cơ âm đạo bằng cách đưa ngón tay vào âm đạo và thắt chặt các cơ bắp xung quanh nó. Một phương pháp khác là chặn dòng chảy của nước tiểu trong vòng 10 giây vì cơ vùng chậu đảm nhiệm chức năng này. Sau đó bạn bắt đầu thực hiện bài tập Kegel như sau: Co chặt vùng cơ âm đạo trong vòng 3 giây sau đó thư giãn trong vòng 3 giây. Bạn nên nhớ rằng, cơ bắp ở bụng và đùi không bị thắt chặt khi bạn tập. Lặp lại động tác này từ 10 đến 15 lần trong mỗi lần tập. Bạn nên tập luyện ít nhất 3 lần 1 ngày. Lý tưởng nhất là 50 lần tập 1 ngày. Mỗi tuần bạn thêm 1 giây cho bài tập, cho đến khi bạn có thể bóp cơ âm đạo của mình trong vòng 10 giây.

Sử dụng thiết bị y tế

Chất làm đầy quanh niệu đạo: Một thiết bị nhỏ giống như tampon được đưa vào niệu đạo nữ giới để giảm tình trạng rò rỉ nước tiểu. 

Đặt vòng nâng trong âm đạo: Một chiếc vòng chất liệu silicon được đưa vào âm đạo để giúp giữ bàng quang nâng lên, cổ bàng quang ít di động khi có tăng áp lực lên bàng quang trong sinh hoạt hàng ngày, ngăn tình trạng rò rỉ nước tiểu. Thiết bị này được sử dụng ở người bị sa bàng quang, sa tử cung hoặc niệu đạo quá di động (thường liên quan có sa niệu đạo) dẫn đến tình trạng tiểu không kiểm soát dưới áp lực. 

Quá trình mang thai và sinh nở có thể khiến cơ sàn chậu trở nên suy yếu và bị tổn thương. Thành phần nâng đỡ bên dưới niệu đạo không thể giữ niệu đạo và bàng quang ở đúng vị trí bình thường, dẫn đến phụ nữ sau sinh dễ bị són tiểu khi gắng sức. Để cải thiện tình trạng này, bác sĩ sẽ đặt dải băng nâng không tan dưới đoạn giữa niệu đạo qua ngả âm đạo, tạo nên một lớp nâng đỡ vững chắc, treo niệu đạo và bàng quang về đúng vị trí bình thường.

Điều trị phẫu thuật

Khi những phương pháp kể trên không đạt hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh tham gia phẫu thuật để điều trị són tiểu. Phẫu thuật điều trị són tiểu là phương pháp được chỉ định sau khi những phương pháp khác không đạt hiệu quả, phương pháp phẫu thuật nội soi hoặc ngả âm đạo. Đặt thông tiểu ngắt quãng cũng là một biện pháp giúp điều trị bệnh són tiểu.

Liệu pháp hiệp đồng bộ ba estriol, Lactobacillus acidophilus kết hợp với phục hồi chức năng sàn chậu cho các triệu chứng lão hóa niệu sinh dục ở phụ nữ sau mãn kinh cho kết quả ra sao?

Các triệu chứng và dấu hiệu của rối loạn toàn vẹn niệu sinh dục liên quan đến đường tiết niệu dưới, đường sinh dục và sàn chậu biểu hiện rõ ràng sau khi mãn kinh và tăng dần theo tuổi tác Ở phương Tây, 8–30 % tổng dân số  gặp phải vấn đề rối loạn ở vùng kín. Các triệu chứng liên quan đến lão hóa niệu sinh dục có thể được phân thành hai nhóm: nhóm khu trú ở đường tiết niệu dưới (niệu đạo và bàng quang) và nhóm khu trú ở âm đạo và âm hộ. Nhóm đầu tiên bao gồm các biểu hiện như tiểu nhiều lần và tiểu gấp, tiểu đêm, tiểu khó, nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát và tiểu không tự chủ; nhóm thứ hai bao gồm khô âm đạo, ngứa, rát và giao hợp đau.

Hiện nay người ta đã chứng minh rõ ràng rằng các cơ quan niệu sinh dục rất nhạy cảm với ảnh hưởng của estrogen, các thụ thể estrogen đã được tìm thấy tại niệu đạo và bàng quang, cũng như trong cơ vòng và cơ nâng hậu môn. Tại âm đạo, sự suy giảm dần dần của estrogen trong quá trình mãn kinh gây ra sự teo niêm mạc, niêm mạc trở nên mỏng hơn. Tương tự như vậy ở niệu đạo và bàng quang, việc giảm estrogen làm teo niêm mạc, gây tiểu đêm, tiểu khó và tiểu gấp.

Các loài Lactobacilli là hệ vi sinh vật chiếm ưu thế của âm đạo và góp phần bảo vệ bề mặt thành âm đạo bằng cách sản xuất hydrogen peroxide, axit lactic và bacteriocin như những chất trung gian cho tác dụng kháng lại vi khuẩn có hại. Estrogen kích thích sự tăng sinh của lactobacillus trong biểu mô âm đạo, làm giảm độ pH và tránh sự xâm nhập của Enterobacteriaceae vào âm đạo, đây là tác nhân gây bệnh chính của nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI).

Ở những phụ nữ sau mãn kinh dễ bị nhiễm trùng tiểu do thiếu hụt estrogen, việc bổ sung estrogen là rất cần thiết. Hiệu quả của liệu pháp thay thế estrogen (ERT) đối với các vấn đề về niệu sinh dục đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu lâm sàng. Trong đó Estriol được coi là an toàn vì không có các rủi ro tiềm ẩn liên quan đến việc sử dụng liệu pháp estrogen toàn thân, không kích thích tăng sinh niêm mạc tử cung ở bệnh nhân sau 8-10 năm sử dụng.