Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng BS CKII Đỗ Thị Hải – Trưởng Khoa sản, Bệnh viện Quốc tế Green, Hải Phòng.
Viêm đường tiết niệu là gì?
Viêm đường tiết niệu có tên gọi khác là nhiễm trùng đường tiểu, nhiễm khuẩn tiết niệu. Là tình trạng viêm và nhiễm trùng có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào trong hệ tiết niệu như thận, niệu quản, bàng quang và niệu đạo. Trong đó phổ biến hơn cả là nhiễm trùng ở đường tiết niệu dưới gồm bàng quang và niệu đạo, tương ứng gọi là viêm bàng quang, viêm niệu đạo.
Tỷ lệ viêm đường tiết niệu ở phụ nữ thường cao hơn nam giới giới do có nhiều yếu tố nguy cơ và đặc điểm cấu tạo giải phẫu. Viêm đường tiết niệu thường xảy ra do vi khuẩn Escherichia coli (E. coli), vi khuẩn sống trong ruột gây ra. Tình trạng tái phát viêm đường tiết niệu khá phổ biến.
Thế nào là viêm – nhiễm khuẩn đường tiết niệu tái phát?
Viêm đường tiết niệu hay nhiễm khuẩn đường tiết niệu tái phát là tình trạng bệnh tái đi tái lại nhiều đợt. Bệnh được chẩn đoán là tái phát khi người bệnh nhiễm khuẩn tiết niệu >4 lần/ năm, hoặc nhiễm khuẩn 2 đến 3 lần trong vòng 4 đến 6 tháng.
Nhiễm khuẩn tiết niệu là bệnh rất thường gặp, bệnh có thể xảy ra ở mọi giới tính, mọi lứa tuổi
Các nguyên nhân điển hình dẫn đến nguy cơ tái phát nhiều lần viêm đường tiết niệu
Có vật cản trong đường tiết niệu, không điều trị triệt để
Nước tiểu giúp cho đường tiết niệu không bị nhiễm trùng bằng cách đẩy trôi sạch các vi khuẩn. Vì thế bất cứ nguyên nhân nào ngăn chặn hoặc làm suy yếu dòng nước tiểu có thể dẫn tới tình trạng viêm đường tiết niệu thường xuyên.
Cấu tạo cơ thể
Viêm đường tiết niệu xảy ra ở phụ nữ nhiều hơn so với nam giới. Các bác sĩ nghi ngờ nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là vì phụ nữ có niệu đạo ngắn hơn nhiều so với nam giới, có nghĩa là vi khuẩn sẽ dễ dàng di chuyển vào bàng quang. Thêm vào đó, ở phụ nữ niệu đạo gần với hậu môn, nên có nhiều khả năng vi khuẩn từ hậu môn có thể gây nhiễm trùng niệu đạo. Sau khi mãn kinh, nguy cơ tái phát viêm đường tiết niệu của phụ nữ tăng cao hơn vì những thay đổi về nồng độ estrogen sẽ làm cho đường tiết niệu dễ bị nhiễm trùng hơn.
Viêm đường tiết niệu dễ tái phát do quan hệ tình dục
Hoạt động tình dục ở nữ giới cũng là một trong những yếu tố nguy cơ dẫn tới viêm đường tiết niệu thường xuyên, mặc dù các bác sĩ vẫn chưa giải thích được cụ thể vì sao. Một số nghiên cứu cho biết việc sử dụng màng ngăn âm đạo để tránh thai có thể làm tăng nguy cơ viêm đường tiết niệu. Sử dụng chất bôi trơn diệt tinh trùng để ngừa thai cũng có liên quan tới tăng tần suất viêm đường tiết niệu.
Các bệnh lý khác
Bất cứ bệnh nào làm suy yếu hệ thống miễn dịch đều làm tăng nguy cơ viêm đường tiết niệu bởi vì cơ thể không có khả năng chống lại nhiễm trùng. Ví dụ người bị tiểu đường có nhiều khả năng bị viêm đường tiết niệu. Bên cạnh đó nhiều trường hợp không thể đi tiểu bình thường mà phải sử dụng ống thông đưa vào niệu đạo. Các ống thông này có thể mang theo vi khuẩn vào niệu đạo gây nhiễm trùng.
Viêm đường tiết niệu tái phát liên quan đến nhận thức về điều trị
Yếu tố khiến tình trạng viêm đường tiết niệu tái phát người bệnh đặc biệt cần lưu ý là do vấn đề điều trị của người bệnh:
– Điều trị không dứt điểm bệnh, không tuân thủ theo liệu trình, bỏ dở điều trị và không tái khám theo chỉ định của bác sĩ điều trị. Các yếu tố này dẫn đến vi khuẩn vẫn còn trong cơ thể có cơ hội tiếp tục sinh sôi và tấn công trong một thời gian ngắn ngay sau đó.
– Người bệnh sử dụng thuốc sai cách, tự ý dùng thuốc không theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Điều này có thể làm vi khuẩn kháng thuốc, gây khó khăn trong điều trị.
– Lựa chọn các phương pháp điều trị không chính thống như điều trị bằng các phương thuốc dân gian, người bệnh có thể giảm triệu chứng nhưng lầm tưởng là đã khỏi bệnh. Do đó cần thăm khám tại chuyên khoa tiết niệu uy tín để bác sĩ trực tiếp xây dựng phác đồ điều trị dựa trên tình trạng nhiễm khuẩn cụ thể. Như vậy bạn mới có thể tiêu diệt vi khuẩn gây hại triệt để, tránh tình trạng viêm nhiễm đường tiết niệu tái phát hoặc mãi không khỏi.
Cách phòng viêm đường tiết niệu hạn chế tái phát
- Khi được chẩn đoán mắc nhiễm khuẩn tiết niệu, bạn cần tích cực điều trị, tuân thủ hướng dẫn, sử dụng thuốc kê đơn đúng cách, tuyệt đối không tự ý mua thuốc để điều trị, không tự ý ngưng thuốc khi chưa có ý kiến bác sĩ, và không được dùng đơn thuốc của những lần điều trị trước để sử dụng cho nhiễm khuẩn tiết niệu tái phát các lần sau này.
- Vệ sinh cơ quan sinh dục đúng cách, thay giặt đồ lót đúng cách và định kỳ. Ở nữ giới chú ý vệ sinh trước và sau quan hệ tình dục. Sau khi đại tiện, tiểu tiện chú ý vệ sinh hướng từ trước ra sau, để tránh vi khuẩn từ hậu môn có thể xâm nhập niệu đạo, âm đạo…
- Điều trị triệt để các bệnh lý là nguyên nhân gây nhiễm khuẩn đường tiết niệu: Bệnh viêm tuyến tiền liệt ở nam giới, bệnh sỏi tiết niệu, các vấn đề dị dạng đường tiết niệu,
- Uống nhiều nước, không nhịn tiểu để quá trình bài tiết diễn ra thuận lợi, không tích tụ lâu để vi khuẩn có cơ hội xâm nhập.
- Khám phụ khoa hoặc nam khoa định kỳ 6 tháng/ lần đặc biệt đối với bệnh nhân đã có tiền sử mắc nhiễm khuẩn đường tiết niệu để phát hiện sớm nguy cơ tái phát bệnh và xử lý kịp thời, tránh biến chứng.
- Bên cạnh những cách kể trên, cần lựa chọn sản phẩm bổ sung lợi khuẩn cho vùng kín.
Kết luận
Viêm đường tiết niệu nếu để kéo dài, có khả năng gây nên những biến chứng nặng nề, như nhiễm trùng huyết, suy thận cấp, phụ nữ có thai có thể đẻ non, gây nhiễm trùng sơ sinh… nên người bệnh cần điều trị sớm, dù bệnh nặng hay nhẹ. Điều trị triệt để đúng cách và đồng thời loại bỏ nguyên nhân gây bệnh sẽ giảm khả năng tái phát.
