Các liệu pháp điều trị triệu chứng thời kỳ tiền mãn kinh

ThS.BS. Văn Huỳnh Thúy Xuân, Bệnh viện Từ Dũ

Mãn kinh

Mãn kinh là sự chấm dứt vĩnh viễn chu kỳ kinh nguyệt, thường là sau khi không có hiện tượng hành kinh trong 12 tháng liên tục. Mãn kinh là một phần tất yếu trong cuộc đời mỗi người phụ nữ, đánh dấu sự kết thúc khả năng sinh sản một cách tự nhiên. Tuổi mãn kinh trung bình của phụ nữ trên thế giới là 48-55 tuổi, còn ở Việt Nam, theo các nghiên cứu gần đây, phụ nữ thường mãn kinh trong khoảng 48-49 tuổi. Mãn kinh sớm xảy ra trước 45 tuổi và nếu mãn kinh trước 40 tuổi thì được gọi là suy buồng trứng sớm.

Mãn kinh cũng có thể xảy ra “ không tự nhiên” sau khi can thiệp y khoa như: phẫu thuật cắt hai buồng trứng, sau hóa hay xạ trị điều trị ung thư ở vùng chậu.

Khoảng thời gian chuyển tiếp cho đến khi mãn kinh thực sự gọi là giai đoạn tiền mãn kinh, nó có thể kéo dài từ vài tháng đến nhiều năm. Trong giai đoạn này, người phụ nữ có thể có những thay đổi, biểu hiện rối loạn ít nhiều gây ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày.

Các biểu hiện trong thời kỳ tiền mãn kinh

*Hình: Tần suất các triệu chứng thời kỳ tiền mãn kinh (Theo European Menopause Survey 2005)*

Rối loạn kinh nguyệt

rối loạn kinh nguyệt

Bước vào thời kỳ tiền mãn kinh chu kỳ kinh nguyệt của bạn sẽ bị thay đổi, có thể ngắn lại hoặc thưa dần đi, lượng máu kinh, số ngày hành kinh cũng có thể tăng nhiều hơn hoặc giảm ít đi. Mặc dù những thay đổi về chu kỳ kinh nguyệt rất thường gặp trong thời kỳ tiền mãn kinh, bạn vẫn nên trao đổi với chuyên gia sản phụ khoa vì một số hiện tượng ra huyết bất thường như ra huyết kéo dài (trên 8 ngày), ra huyết thường xuyên (hơn 2 đợt ra huyết/ tháng), hoặc ra huyết quá nhiều có thể là dấu hiệu của bệnh lý thực sự cần được điều trị sớm.

Rối loạn vận mạch hay cơn bốc hỏa

bốc hỏa

Bốc hỏa là cảm giác đột ngột nóng, đỏ bừng ở vùng mặt, cổ, ngực, thường kèm theo vã mồ hôi, hồi hộp, đánh trống ngực, lạnh run. Cơn bốc hoả thường kéo dài vài giây đến vài phút, hay xuất hiện về đêm làm bạn tỉnh giấc và khó ngủ lại, khiến cơ thể mệt mỏi, kém tập trung vào hôm sau. Tần suất xuất hiện cơn bốc hỏa thay đổi, có thể vài tuần một lần, cũng có những phụ nữ bị bốc hỏa nhiều lần trong ngày. Bốc hỏa là dấu hiệu thường gặp nhất của thời kỳ tiền mãn kinh, đây cũng là nguyên nhân gây ảnh nhiều đến cuộc sống sinh hoạt của phụ nữ tiền mãn kinh và khiến họ phải đến gặp nhân viên y tế sớm.

Rối loạn giấc ngủ

Bạn cảm thấy khó đi vào giấc ngủ, ngủ chập chờn không ngon giấc, thường thức dậy sớm, hay bị những cơn vã mồ hôi đêm làm bạn tỉnh giấc đột ngột và khó ngủ lại.

Rối loạn tâm lý

Bạn trở nên trầm cảm, dễ bị xúc động, hay lo âu, hoang mang hoặc căng thẳng, mệt mỏi, dễ cáu giận, giảm tập trung, hay quên.

Triệu chứng tiết niệu- sinh dục

Nội tiết tố estrogen có vai trò quan trọng để duy trì độ ẩm và sự tái tạo của biểu mô của âm đạo. Sự giảm sút nội tiết tố nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh làm âm đạo trở nên khô hơn, niêm mạc mỏng hơn và kém đàn hồi. Điều này khiến cho bạn dễ bị viêm âm đạo, việc quan hệ tình dục trở nên đau rát, khó chịu. Ngoài ra, phụ nữ trong giai đoạn này thường có cảm giác mắc tiểu thường xuyên, tiểu đêm, tiểu gấp hoặc són tiểu khi ho, hắt hơi. Nước tiểu bị ứ đọng nên tăng nguy cơ bị nhiễm trùng tiểu.

Rối loạn tình dục

Bạn không còn thấy hứng thú trong quan hệ vợ chồng hoặc không đạt được sự thỏa mãn tình dục. Âm đạo khô làm cho chuyện quan hệ trở nên đau rát, có thể bị xuất huyết sau khi quan hệ. Ngoài ra tình trạng căng thẳng, lo âu trong cuộc sống cũng làm giảm sự ham muốn của cả hai vợ chồng.

Triệu chứng xương khớp

Đau cơ và nhức các khớp xương là triệu chứng khá thường gặp trong thời kỳ tiền mãn kinh. Mật độ xương cả nam và nữ bắt đầu giảm dần sau 35 tuổi. Sự thiếu hụt hormone estrogen trong thời kỳ tiền mãn kinh- mãn kinh làm mật độ xương giảm nhanh hơn, dẫn đến tình trạng loãng xương. Xương của bạn trở nên yếu và dễ bị gãy, đặc biệt là cổ xương đùi, xương cổ tay, xương đốt sống.

Thay đổi ngoại hình

Nội tiết tố estrogen giảm gây tăng lipid máu khiến cơ thể dễ tăng cân, mỡ tăng tích tụ ở nội tạng, vùng đùi, eo. Tình trạng thiếu collagen làm tổ chức mỡ dưới da lỏng lẻo kém đàn hồi dẫn đến các nếp nhăn vùng mặt cổ ngày càng xuất hiện nhiều, mô ngực bị chảy xệ. Tăng sắc tố da, giảm độ đàn hồi nên da trở nên khô, nám da, sạm da. Tóc trở nên khô mỏng hơn, dễ bị gãy rụng, bạc màu.

Như vậy, chúng ta cần lưu ý chăm sóc sức khỏe như thế nào để giảm sự ảnh hưởng tiêu cực lên chất lượng cuộc sống của phụ nữ tiền mãn kinh?

Phần tiếp theo: Chăm sóc sức khỏe phụ nữ tiền mãn kinh

Tài liệu tham khảo