Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng BS CKI Trần Ngọc Thanh – Phó Trưởng Khoa Phụ Sản, Bệnh viện Phương Châu Sa Đéc, Cần Thơ
Viêm nhiễm phụ khoa là bệnh rất thường gặp ở chị em phụ nữ, nhất là phụ nữ sau sinh, đang cho con bú, giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh. Sau khi sinh cơ thể phụ nữ chưa hồi phục, thể trạng còn yếu, sức đề kháng giảm, thay đổi nội tiết tố, thay đổi môi trường âm đạo là cơ hội cho nấm, vi khuẩn phát triển, tấn công mạnh hơn. Ngoài ra, phụ nữ sau sinh âm đạo còn tiết dịch nhiều, kéo dài (sản dịch), vệ sinh cá nhân không đảm bảo rất dễ gây viêm nhiễm bộ phận sinh dục. Bên cạnh đó, quan hệ tình dục sớm sau khi sinh cũng chính là nguyên nhân gây ra căn bệnh này trong thời kỳ cho con bú.
Triệu chứng viêm phụ khoa sau sinh
Viêm nhiễm phụ khoa sau sinh có thể nhận biết rõ ràng do các triệu chứng thường biểu hiện rõ rệt. Chị em phụ nữ thường cảm thấy ngứa ngáy khó chịu vùng âm hộ, âm đạo, kèm theo khí hư ra nhiều, có thể đục, loãng hoặc vón cục, mùi hôi tanh. Đôi khi cảm thấy khô rát âm đạo, quan hệ tình dục khó, đau, hoặc xuất huyết nhẹ. Đặc biệt phụ nữ cho con bú do thiếu hụt estrogen, estrogen không đủ để tăng tiết dịch nhờn âm đạo dẫn đến khô hạn sau sinh. Cùng với đó, việc mẹ cho con bú sau sinh, hormone prolactin được sản sinh để tăng tiết sữa làm ức chế sản xuất estrogen dẫn đến âm đạo cũng trở nên kém đàn hồi và nhạy cảm hơn, có cảm giác khô hạn. Đây là vấn đề thường gặp và gây khó chịu nhất cho phụ nữ cho con bú.
Tùy theo từng cơ địa và cách cho con bú của các bà mẹ, bú mẹ hoàn toàn hay không hoàn toàn có thể dẫn đến thời gian bị khô hạn sau sinh khác nhau. Thường kéo dài 1 – 3 tháng hoặc lâu hơn. Tuy nhiên, đây là hiện tượng bình thường của các bà mẹ cho con bú và có thể hồi phục lại theo thời gian khi nồng độ nội tiết tố được cân bằng. Vì vậy chị em phụ nữ không nên quá lo lắng về tình trạng này, không để tâm trạng bị căng thẳng ảnh hưởng đến sức khỏe sinh lý cũng như ảnh hưởng đến việc tiết sữa dẫn đến không đủ sữa cho con bú.
Cách khắc phục viêm phụ khoa sau sinh – Tips quan trọng cho phụ nữ đang cho con bú.
- Vệ sinh vùng kín mỗi ngày đúng cách, thay băng vệ sinh thường xuyên. Rửa vùng kín bằng nước sạch hoặc nước muối pha loãng giúp loại bỏ bụi bẩn, mùi hôi và vi khuẩn bám quanh vùng kín. Vùng kín sạch sẽ, thơm tho và thoáng khí sẽ giúp bạn tự tin hơn khi giao tiếp cũng như khắc phục tình trạng viêm nhiễm, ngứa ngáy, từ đó tập trung hơn đến việc chăm sóc cho con trẻ. Tránh thụt rửa, ngâm muối, xông hơi sẽ làm thay đổi môi trường âm đạo.
- Mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, nhất là quần lót, tránh mặc quần lót ẩm ướt hay quá chật. Quần lót nên giặt sạch phơi trực tiếp ánh sáng mặt trời
- Tập thể dục vùng kín. Bài tập kegel có thể giúp thư giãn các cơ âm đạo, cải thiện lưu thông máu đến khu vực này, tăng cường kích thích và khả năng bôi trơn, từ đó có thể cải thiện tình trạng khô âm đạo. Ngoài ra, bài tập Kegel còn làm săn chắc cơ sàn chậu, hạn chế tiểu gắt, són tiểu sau sinh, táo bón.
- Thay đổi chế độ ăn uống: bổ sung một số thực phẩm tốt cho cơ thể như:
- Tăng cường các loại rau xanh chứa nhiều vitamin B như súp lơ, các loại rau xanh đậm. Các loại cá, nấm chứa nhiều vitamin B2 giúp tăng tiết dịch nhờn âm đạo
- Bổ sung axit béo omega-3 có trong các loại cá béo và các loại hạt ngũ cốc
- Bổ sung thực phẩm có chứa Phytoestrogen như mầm đậu nành, các loại đậu, hoa quả…
- Bổ sung vitamin C như nước cam, ổi, lựu…Tập thể dục thể thao thường xuyên. Phụ nữ sau sinh có thể tập các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội, yoga, các bài tập vai, cổ tại chỗ… giúp tinh thần thoải mái, thư giãn, lưu thông khí huyết. Thay đổi lối sống tích cực hơn cũng là giải pháp để lấy lại tinh thần, cơ thể dễ dàng phục hồi sau sinh. Từ đó giúp tăng cường sức đề kháng chống lại virut, vi khuẩn, giúp hạn chế viêm nhiễm phụ khoa.
5. Quan hệ tình dục khoa học, tránh giao hợp sớm. Các chuyên gia khuyến cáo nên quan hệ tình dục sau khi hết thời gian hậu sản (thường 06 tuần sau sanh), hoặc khi hết hoàn toàn sản dịch, cơ thể khỏe mạnh. Vấn đề đi kèm nên có phương pháp ngừa thai hợp lý, tránh có thai ngoài ý muốn khi cơ thể chưa hồi phục sau sanh.
6. Ngủ đủ giấc, tránh stress. Phụ nữ đang cho con bú rất dễ mất ngủ vì vậy nên chia sẻ với chồng những gì mình cảm thấy khó chịu để tìm hướng giải quyết. Stress về việc chăm sóc con cái, việc nhà, tự ti về sự thay đổi của cơ thể mà không được giải tỏa dễ dẫn đến trầm cảm sau sinh, là nguyên nhân gây sụt giảm estrogen nghiêm trọng.
7. Uống nước mỗi ngày từ 2 – 3 lít. Ngoài việc uống đủ nước để tăng tiết sữa giúp mẹ đủ sữa cho bé nước còn cung cấp độ ẩm cho da và âm đạo. Môi trường không đủ ẩm có thể làm mất đi tính axit và ảnh hưởng đến môi trường sống của các vi sinh vật bảo vệ trong âm đạo.
8. Không tự ý điều trị khi có triệu chứng bất thường, dễ gây mất cân bằng môi trường âm đạo. Cần thăm khám tại các cơ sở y tế uy tín để có chẩn đoán và hướng điều trị phù hợp.
Phụ nữ đang cho con bé dễ mắc các bệnh viêm nhiễm phụ khoa, tuy nhiên bệnh có thể phát hiện và điều trị tốt nếu phát hiện kịp thời. Vì vậy chị em cần chú ý ngoài việc chăm sóc con trẻ cần phải chăm sóc bản thân để tăng cường sức khỏe cơ thể cũng như sức khỏe phụ khoa. Cần nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường, cũng như nên thăm khám sớm, tránh để xảy ra các biến chứng nghiêm trọng. Sức khỏe tốt, không bệnh lý phụ khoa cũng giúp phụ nữ chúng ta tự tin hơn trong cuộc sống.
